Accountants werkzaam in het midden- en kleinbedrijf verrichten veelal werkzaamheden op het gebied van samenstellen van jaarrekeningen en administratieve dienstverlening. Met betrekking tot het samenstellen van de jaarrekening dient de accountant NV COS 4410 te volgen. Deze standaard is recentelijk gewijzigd.

 

Een belangrijk aspect van deze standaard is dat, voor dat deze gewijzigd werd, de accountant een onderzoeksplicht had om (aanvullende) controlewerkzaamheden te verrichten als de aangeleverde informatie ten aanzien van het samenstellen van de jaarrekening onjuist, onvolledig of anderszins onbevredigend was. De werkzaamheden omvatte dan in ieder geval de volgende; 1. bij de leiding van de entiteit inlichtingen inwinnen om de betrouwbaarheid en volledigheid van de verstrekte informatie vast te stellen 2. de maatregelen van interne beheersing te beoordelen of te toetsen 3. verkregen informatie te verifiëren en 4. ontvangen toelichtingen te verifiëren. In de thans gewijzigde NV COS 4410 standaard is de onderzoeksplicht vervangen voor een meldplicht. De accountant dient onder de gewijzigde standaard eventuele niet compleet, niet nauwkeurige of anderszins onbevredigende informatie onder de aandacht van het management te brengen.

 

In de thans gewijzigde NV COS 4410 standaard is de onderzoeksplicht vervangen voor een meldplicht

 

Wat veel accountants die werkzaam zijn in het MKB niet realiseren is dat bovengenoemde onderzoeksplicht ook te gelden heeft bij het verrichten van administratieve dienstverlening. In het bijzonder is het de Accountantskamer (hierna: Ak) die bepaald heeft dat zij van mening is dat de onderzoeksplicht zoals dit gold in de oude NV COS 4410 onverkort van toepassing is voor werkzaamheden die buiten het toepassingsbereik van de Standaard vallen. De Ak onderbouwt haar standpunt door te stellen dat dit voortvloeit uit het beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Administratieve dienstverlening valt buiten het toepassingsbereik van Standaard 4410. Administratieve dienstverlening kan worden gezien als een overige opdracht waar geen pasklare standaard voor is. Wat betekent dit nu?

 

De vraag is immers in wat voor mate de accountant zijn onderzoeksplicht moet uitvoeren bij het verrichten van administratieve dienstverlening, dus nog voor dat de samenstelopdracht aanvangt. En welke werkzaamheden moet hij op zijn minst verrichten om er zeker van te zij dat hij niet in verband wordt gebracht met rapportages die onjuist, onbevredigend of anderszins misleidend zijn? Het antwoord is niet geheel helder maar middels een bespreking van enkele tuchtrechtuitspraken kunnen er wellicht wat contouren worden geschetst.

 

In wat voor mate de accountant zijn onderzoeksplicht moet uitvoeren bij het verrichten van administratieve dienstverlening

 

In een recente tuchtrechtuitspraak heeft de Ak geoordeeld dat het niet controleren of er sprake is van BTW privegebruik bij het opstellen van de BTW aangiftes, kan worden gezien als een schending van de plicht tot onderzoek. Een accountant verrichte samenstel- en overige administratieve diensten, waaronder het opstellen van de BTW aangiften voor een horeca-onderneming. Op enig moment volgt er een boekenonderzoek door de belastingdienst. Er wordt vastgesteld dat er geen btw-privégebruik is opgenomen in de BTW aangiftes terwijl dit wel had gemoeten. De Ak is van mening dat de accountant de plicht had om te onderzoeken of er sprake is van privégebruik, te meer omdat het een horeca-onderneming betreft waarbij privégebruik zeer gebruikelijk is. Door dit achterwege te laten had de accountant in strijd gehandeld met het fundamenteel beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

 

De accountant heeft in strijd gehandeld met het fundamenteel beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid

 

De Ak verwijst in bovengenoemde uitspraak naar een eerdere tuchtrechtcasus waarbij ze voor het eerst hadden geoordeeld dat de onderzoeksplicht van toepassing was bij administratieve dienstverlening. Het betrof een casus waarbij de betreffende accountant BTW aangiften opstelde voor een klant maar de facturen waar de BTW aangiften op waren gebaseerd waren vals. Volgens de Ak had de accountant hier nader moeten onderzoeken in welke mate de facturen juist konden zijn al dan niet en had de accountant de belastingdienst actief moeten informeren over de onjuiste BTW aangiften.

 

Het is opletten geblazen voor de accountant die administratieve dienstverlening verricht

 

Resumerend kan worden gesteld dat het voor de accountant die administratieve dienstverlening verricht opletten geblazen is. Op basis van het fundamenteel beginsel vakbekwaamheid en zorgvuldigheid wordt verwacht dat hij zijn onderzoeksplicht naleeft, ook al wordt de opdracht niet uitgevoerd conform enige specifieke COS Standaard.